Όρος Ερύμανθος

Ο Ερύμανθος ή Ωλονός είναι επίμηκες και με πολλές κορυφές όρος, που εκτείνεται σαν οροσειρά στην βορειοδυτική Πελοπόννησο και στα όρια των νομών Αχαΐας και Ηλείας. Οι Δήμοι Ερυμάνθου και Καλαβρύτων μοιράζονται τις ομορφιές και τις χάρες του. Η ψηλότερη κορυφή του είναι ο Ωλενός (Ωλονός) στα 2.224 μ. που βρίσκεται στο έδαφος του νομού Αχαΐας και σχεδόν στα όρια με την Ηλεία. Έχει νοτιοδυτική κατεύθυνση (από βορρά προς νότο), ανατολικά δημιουργεί διακλαδώσεις όπως το Καλλιφώνι, οι Υψηλές Κορυφές και το όρος Λάμπειο. Είναι το τέταρτο σε ύψος όρος της Πελοποννήσου και συμπεριλαμβάνεται στα αλπικά βουνά της Ελλάδας.

Άλλες κορυφές είναι η Μουγγίλα (2169 μ), ο Προφήτης Ηλίας (2125 μ), ο Πυργάκος (2050 μ), το Νεραϊδοβούνι (1923 μ), η Ψηλή Τούρλα (1891 μ), η Λεπίδα (1541 μ), το Μελισσοβούνι (1464 μ) και ο Άγιος Αθανάσιος (1219 μ). Από αυτόν πηγάζουν οι ποταμοί Πηνειός, Σελινούντας, Ερύμανθος, Πείρος, Παραπείρος κ.α.

Ανήκει στη γεωλογική ζώνη Ωλενού – Πίνδου και στις προστατευόμενες περιοχές Φύση 2000 με στόχο την διατήρηση της άγριας χλωρίδας και πανίδας του. Ο Ερύμανθος διακρίνεται για το άγριο φυσικό του περιβάλλον, τα δάση κωνοφόρων, την πυκνή βλάστηση, τα σπάνια και τα άγρια είδη, την εξαιρετική θέα, τις διάσπαρτες πηγές, τα ρυάκια, τους όμορφους ποταμούς που σχηματίζουν συχνά κοιλάδες και απότομες χαράδρες και τους εντυπωσιακούς κοκκινοπράσινους σχιστόλιθους.

Βλάστηση

Ο Ερύμανθος είναι όρος με πολλές αντιθέσεις. Στις πλαγιές του υπάρχουν περίπου 970 είδη φυτών. Ανάμεσα σε αυτά υπάρχουν 90 ελληνικά ενδημικά από τα οποία τα 47 είναι ενδημικά της Νότιας Ελλάδας και τα 13 ενδημικά της Πελοποννήσου.

Μέχρι τα 600–800 μέτρα και ιδιαίτερα στα δυτικά τμήματα κυριαρχούν θαμνώνες και δάση με την κυριαρχία αείφυλλων-σκληρόφυλλων ειδών, ιδιαίτερα πουρνάρια και φιλίκι. Στις εκτάσεις των σκληρόφυλλων θαμνώνων υπάρχουν πολύ συχνά και φυλλοβόλα είδη όπως ο μελιός. Στα ανατολικά του όρους στα 1000–1200 μέτρα αναπτύσσονται δάση φυλλοβόλλων με δρυς και καστανιές καθώς και φυλλοβόλλα είδη αλλά και πουρνάρια. Τα ελάτα καλύπτουν τη μεγαλύτερη έκταση του όρους, μεταξύ των 800–1600 μέτρων. Από τα 1500 μέτρα και πάνω υπάρχουν αλπικά λιβάδια με πολλά και σπάνια ποώδη φυτά και σε κάποια από αυτά ευδοκιμούν και βονοκυπαρίσσια σε αραιές συστάδες έως και τα 1.700 μέτρα.

Γενικά έχει δάση από έλατα, δρυς, κέδρους, καστανιές, πουρνάρια, πεύκα και πλατάνια (στις όχθες των ποταμών), επίσης κάποιες πλαγιές μεταξύ των 1.400-1.700 μέτρων καλύπτονται από αραιές συστάδες βουνοκυπάρισσου. Στον Ερύμανθο φυτρώνει και ο “Αμανίτης το μυγοκτόνος” το μανιτάρι με το κόκκινο καπέλο και τις άσπρες βούλες το οποίο κατατάσσεται στα δηλητηριώδη καθώς προκαλεί γαστρεντερικές διαταραχές αλλά και μια κατάσταση μέθης και έκστασης αφού διαθέτει παραισθησιογόνες ουσίες. Επίσης οι ασφάκες είναι πολύ διαδεδομένες σχεδόν σε όλο τον όγκο του όρος αφού ευδοκιμούν σε πετρώδη και βραχώδη μέρη.

Στον Ερύμανθο δεν έχει πραγματοποιηθεί πλήρης χλωριδική-φυτογεωγραφική έρευνα.

Πανίδα

Ο Ερύμανθος έχει πλούσια πανίδα με ποικιλία διάφορων άγριων και σπάνιων ζώων.

Η πανίδα από θηλαστικά περιλαμβάνει κυρίως ασβούς, λαγούς, αλεπούδες, τσακάλια, νυφίτσες, αγριογούρουνα, κουνάβια ενώ πρόσφατα έγινε γνωστό ότι υπάρχουν και βίδρες. Τα σημαντικότερα πτηνά είναι ο χρυσαετός, το γεράκι, ο καρβουνιάρης, ο δρυοκολάπτης, η τσίχλα, ο χιονοψάλτης, το κοτσύφι, ο σταχτοπετροκλής, η πέρδικα, η μπεκάτσα, το σπουργίτι και τα κορακοειδή: κοράκι, κουρούνα, καρακάξα, καλιακούδα και κίσσα.

Στον Ερύμανθο έχει επιλέξει να πετάει και η σπάνια πεταλούδα “Ρarnassius Apollo”.

Ιστορία

Το βουνό αυτό αποτέλεσε το καταφύγιο των κατατρεγμένων και το ορμητήριο των επαναστατημένων τόσο επί Τουρκοκρατίας όσο και επί της Γερμανο-Ιταλικής κατοχής.

Το μεγαλύτερο μέρος του Ερυμάνθου από την αρχαιότητα μέχρι και τις αρχές του 18ου αιώνα άνηκε στην Αρκαδία.

Μυθολογία

Στην αρχαιότητα θεωρούνταν τόπος διαμονής της Αρτέμιδος και του Πάνα. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο βασιλιάς της Αρκαδίας Λυκάονας είχε έναν απόγονο που ονομαζόταν Ερύμανθος και απ’ αυτόν πήρε το όνομά του το βουνό ενώ επίσης εμφανίζεται και σαν ιδρυτής της Ψωφίδος, αρχαίας οικονομικά ισχυρής πόλης της Αρκαδίας που σήμερα ανήκει στο Νομό Αχαΐας και βρίσκεται κοντά στα σύνορα των τριών νομών Αχαΐας, Ηλείας, Αρκαδίας. Η Αφροδίτη τύφλωσε τον Ερύμανθο ή όπως λέει μια άλλη εκδοχή τον πέτρωσε γιατί την είδε την ώρα που λουζόταν και ετοιμαζόταν να ενωθεί με τον Άδωνη, ο Απόλλωνας για να εκδικηθεί την Αφροδίτη μεταμορφώθηκε σε αγριόχοιρο και σκότωσε τον Άδωνη.

Στο όρος αυτό ο Ηρακλής πραγματοποίησε τον τέταρτο άθλο του, εξολοθρεύοντας τον Ερυμάνθιο κάπρο, που είχε γίνει η μάστιγα της περιοχής. Στον Ερύμναθο όμως θα συναντηθεί και η Καλλιστώ με τον γιο της Αρκά, μια μέρα που αυτός πήγε στο δάσος για να κυνηγήσει. Εκεί είδε τη μεταμορφωμένη σε αρκούδα μητέρα του, που διατηρούσε όμως ανθρώπινη σκέψη και νόηση, και ετοιμάστηκε να τη σκοτώσει χωρίς να ξέρει ότι ήταν αυτή. Τότε ο Δίας για να αποφύγει τη μητροκτονία, μεταμόρφωσε και τον Αρκάδα σε μικρό αρκουδάκι και έτσι αναγνώρισε τη μητέρα του, επειδή όμως φοβήθηκε την αντίδραση της Ήρας, αμφότερους τους μετέφερε στον ουρανό και μεταμόρφωσε και τους δύο σε αστερισμούς βάζοντας τον Αρκτούρο να τους προστατεύει. Από τότε η Καλλιστώ είναι η Μεγάλη Άρκτος και ο Αρκάδας η Μικρή Άρκτος.