Ποταμός Πείρος – Φράγμα

Ο Πείρος είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Αχαΐας. Πηγάζει από τα βόρεια-βορειοανατολικά του Ερυμάνθου και εκβάλλει στον Πατραϊκό κόλπο. Κατά καιρούς είχε διάφορα ονόματα όπως Καμενίτσα, Μέλλας, Πίερος, Νεζερίτικο και στην αρχαιότητα Αχελώος. Έχει μήκος 42,6 χιλιόμετρα.

Ο ποταμός στην αρχική πορεία του είναι στενός, βαθύς σε αρκετά σημεία του αλλά και πολύ ορμητικός, μόλις φτάνει στην περιοχή της Βαλμαντούρας όπου ξεκινά σταδιακά η πεδιάδα μεγαλώνει η κοίτη του, γίνεται πιο ρηχός και λιγότερο ορμητικός. Επίσης σε ολόκληρη την διαδρομή του έχει πλατάνια στις όχθες του.

Εκβάλλει στην παραλία του Αλισσού στη δημοτική ενότητα Δύμης του δήμου Δυτικής Αχαΐας, οι εκβολές του αποτελούν και το φυσικό όριο των οικισμών Αλισσού και Κάτω Αχαΐας. Παλιότερα το ποτάμι είχε Ψάρια γλυκών υδάτων, χέλια αλλά κι αγριοπούλια, πάπιες και χήνες. Στις όχθες του υπήρχε και η αρχαία πόλη Φαραί όπου σήμερα εκεί είναι χτισμένο το ομώνυμο χωριό .

Ο μεγαλύτερος παραπόταμος του είναι ο Παραπείρος που πηγάζει από τον Ερύμανθο κοντά στο χωριό Αλεποχώρι.

Άλλοι σημαντικοί παραπόταμοι είναι η Σερδινή που πηγάζει κοντά στον Φλόκα και το όρος Σκόλλις και χύνεται στον Πείρο λίγο πριν τις εκβολές του και ο Βορίλας ή Μέγας Μελάς που πηγάζει από δύο πηγές η μία σε πρόβουνο του Παναχαϊκού κοντά στο χωριό Καταράκτης και η άλλη στον Ερύμανθο κοντά στο χωριό Μπούγα, ενώνεται με τον Πείρο στην Βαλμαντούρα.

Ονομασία

Υπάρχουν πολλές εκδοχές και παραδόσεις για το όνομα. Το Πείρος προέρχεται μάλλον από το ρήμα πείρω που σημαίνει διαπερνώ, όπως ο ποταμός διαπερνά τον ορεινό όγκο του Ερυμάνθου[3].

Μία άλλη εκδοχή μιλά για τον βασιλιά της Ηπείρου Πύρρο που προσπαθώντας να περάσει το ποτάμι στην περιοχή της Βαλμαντούρας ήταν τόση η ορμή του νερού ώστε του παρέσυρε την χρυσή του άμαξα.

Καμενίτσα (τον μεσαίωνα κυρίως) επειδή στις όχθες του ποταμού βρίσκεται το χωριό Καμενίτσα που είναι ένα από τα τελευταία χωριά που συναντάει στην πορεία του ο Πείρος πριν χυθεί στον Πατραϊκό κόλπο. Νεζερίτικο λόγω του ότι περνά από κάποια χωριά που μερικές φορές αποκαλούνται Νεζεροχώρια αλλά και πηγάζει κοντά σε αυτά.

Μυθολογία

Στις όχθες του ζούσε και είχε το σπίτι της, η Περίβοια από τον Ωλενό στο έργο του Ησίοδου Ηοίαι (απόσπ. 13). Από την αρχαιότητατο ποτάμι στις εκβολές του είχε πλατάνια, άλσος πλάτανων αναφέρεται όπου είχαν τόσο βαθιές κουφάλες που έτρωγαν κι κοιμόντουσαν πολλοί άνθρωποι μαζί μέσα σε αυτές.

Φράγμα Πείρου – Παραπείρου

Σήμερα δίπλα στο χωριό Αστέρι Αχαΐας κατασκευάζεται το Φράγμα Πείρου – Παραπείρου, με σκοπό την ύδρευση της Πάτρας, της ΒΙ.ΠΕ. Πατρών αλλά και ολόκληρης της δυτικής Αχαΐας. Στο Αστέρι θα δημιουργηθεί χωμάτινο φράγμα ταμίευσης ενώ στη Βαλμαντούρα χαμηλό φράγμα υδροληψίας από σκυρόδεμα και αγωγός μεταφοράς νερού ο οποίος θα είναι από χαλυβδοσωλήνες. Επίσης το χωριό Τόσκες θα καλυφθεί από τα νερά της τεχνητής λίμνης που θα δημιουργηθεί μετά την ολοκλήρωση του έργου και γι’ αυτόν το λόγο έχει ερημώσει από το 2009.